Istorija Interneta

Istorija Interneta počinje 1961. godine sa teorijom paketnog prebacivanja. Te godine je Leonard Kleinrock iz MIT-a objavio prvi rad na tu temu u kome obrazlaže teoretske mogućnosti računarskog komuniciranja korišćenjem paketa umesto klasičnih kola.
S druge strane, J.C.R. Licklider sa MIT Univerziteta, avgusta 1962. godine je prvi opisao koncept globalne računarske mreže. Pojam onlajn komunikacija - reč koju danas često koristimo kada govorimo o računarskim komunikacijama takođe je prvi u svojim radovima uveo Liklider. Ovi rezultati istraživača sa MIT-a zainteresovali su i Agenciju za istraživanja i razvoj Ministarstva odbrane SAD, tada poznatu pod akronimom ARPA (Advanced Research Projects Agency). Lorens Roberts bio je jedan od istraživača. On sredinom šezdesetih godina prelazi u ARPA-u, gde 1966.god započinje rad na razvoju mreže, koja bi povezala centralne računare (host computers) određenih institucija američke armije u jedinstvenu mrezu – ARPANET. Arpanet je mreža koja je zasnovana na principu komutacije paketa (packet switching). Oduvek se smatralo, premda nije javno rečeno, da je interes za stvaranjem ovakve mreže ležao u izgradnji mreže koja može da izdrži eventualni nuklearni rat. Tokom sledeće godine, ova grupa objavljuje prvu verziju protokola koji je omogućavao da bilo koja dva host računara u mreži razmenjuju podatke, pod nazivom NCP (Network Control Protocol). Ista grupa objavljuje i protokole za prenos datoteka (FTP) i interaktivan rad na udaljenom računaru (Telnet). 1972. godina predstavlja godinu u kojoj je prvi put prvobitna ARPANET mreža predstavljena javnosti.

IMP uređaji (Interface Message Processor), na koje su se povezivali kako krajnji host računari, tako i drugi komutatori predstavljaju ključne elemente mreže ARPANET. Paketski komutatori tzv. IMP uređaji obavljali su funkciju usmeravanja podataka od polaznog ka odredišnom host računaru. IMP komutatori, međusobno povezani putem javnih ili posebnih telekomunikacionih mreža, činili su jedinstvenu mrežu, kojom je bilo moguće preneti podatke izmedu bilo koja dva host računara, povezana na bilo koji komutator u mreži.

U narednim godinama računari su se ubrzano priključivali ARPANET-u, a širenje ARPANET-a ka naučno istraživačkim institucijama širom SAD-a otkrivalo je nedostatke NCP protokola. NCP nije posedovao mogućnost hijerarhijskog adresiranja računara koji nisu bili direktno povezani na IMP uređaje, samim tim, ukupan broj računara po jednoj lokaciji bio je ograničen brojem portova na paketskom komutatoru. Još jedan nedostatak NCP protokola bio je taj što ovim protokolom nisu bili predviđeni nikakvi mehanizmi end-to-end provere integriteta i ispravnosti podataka koji pristižu.

Rešenje ovog problema osmislio je Robert Kan koji je predložio da se postojeći NCP protokol zameni novom skupinom protokola, koja bi omogućila veću otvorenost ka svim tada postojećim mrežnim tehnologijama, te komunikaciju između bilo koja dva korisnika u mreži, bez obzira na fizičku topologiju i strukturu telekomunikacionih puteva između njih.

Svoju ideju Kan je realizovao zajedno sa Vintom Cerfom. Njih dvojica započinju rad na novoj skupini protokola, koja kasnije dobija akronim TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol). Novu skupinu protokola, TCP/IP, koja se koristi i danas, čine između ostalog dva protokola: IP i TCP. Zadatak IP protokola je da obezbedi mehanizme jednoznačnog adresiranja računara u mreži, kao i trasiranje puta od polaznog ka odredišnom računaru u mreži, dok TCP omogućava niz važnih zadataka vezanih za end-to-end komunikaciju između polaznog i odredišnog računara.

Sa TCP/IP dobijeno je sljedeće:

• Svaka zasebna mreža postoji za sebe i ne treba tražiti nikakve unutrašnje promene

mreže da bi se ona priključila Internetu;

• Komunikacija se obavlja po principu najveće efikasnosti. Na primer, ako

paket ne stigne do konačne destinacije, treba ga ponovo poslati iz izvorne tačke;

• Za povezivanje mreža koriste se crne kutije, koje se zovu vratnice ili ruteri. U

njima se nikakve informacije ne zadržavaju o individualnim protoku paketa. Na taj način

su one jednostavne i ne zahtevaju komplikovane procedure oporavka od različitih vrsta

grešaka.

• Na Internetu ne postoji globalna kontrola operativnosti.

Godina 1978. predstavlja godinu kada je dokumentovana verzija TCP/IP protokola koja se koristi danas (IPv4). Iste godine Unix operativni sistem prvi implementira novi skup protokola. Na osnovu njihovog softvera nastale su implementacije za mnoge druge operativne sisteme. Sam ARPANET je 1.1.1983. prešao sa NCP na TCP/IP --- svi računari su istog dana prešli na novi protokol. Prelazak ARPANET-a na TCP/IP omogućio je izdvajanje vojnog dela mreže u posebnu, odvojenu mrežu - MILNET, dok je ARPANET prepušten naučno-istraživačkim institucijama. Stvaranje ARPANET-a i povezivanje akademskih centara predstavlja prvu fazu u razvoju Interneta. Međutim,kruta arhitektura ARPANET-a kao jezgra mreže, sa paketnim komutatorima koji nisu mogli da podrže veće protoke podataka, postala je usko grlo za korisnike globalne mreže koja je svakim danom postajala sve veća.

Istovremeno na tržištu dolazi do dve novine. Prva se odnosi na pojavljivanje sve moćnijih računara, sposobnih da preuzmu ulogu mrežnih prolaza (gateways), a druga na rutere (routers) - specijalizovane računare, čija je jedina uloga usmeravanje saobraćaja iz jedne mreže u drugu. Arhitektura globalne mreže je usled velikog broja novina zahtevala ozbiljnu reformu, te je Nacionalna fondacija za nauku SAD - NSF (National Science Foundation) odlučila da finansira razvoj magistralne mreže moćnih računara kao okosnice (backbone) globalne mreže. Reforma se sastojala u povezivanju šest, tada najmoćnijih, univerzitetskih računara tipa DEC LSI-11 u jedinstvenu mrežu (povezanu sa ARPANET-om) u kojoj su protoci između pojedinih povezanih računara iznosili 56 kbit/s. Ova mreža, poznata pod nazivom NSFnet, formirana 1986. godine, prerasla je u jednu od glavnih saobraćajnih magistrala Interneta, pri čemu se kapacitet veza stalno povećavao. Nastanak NSFnet-a predstavlja drugu fazu u razvoju Interneta. Glavna karakteristika druge faze u razvoju interneta je popularizacija Interneta u akademskoj

sredini širom SAD. NSFnet magistrala protoka 1.544 Mbit/s (Tl) preuzela je funkciju jezgra (core system) Interneta i u to vreme (krajem osamdesetih godina) nije postojao nijedan veći univerzitetski centar u SAD koji nije imao vezu sa ovom magistralom. Navedeni događaji ARPANET postavljaju na drugo mesto, dodeljuju mu drugorazredni značaj. Zbog gubljenja liderske pozicije krajem 1989. godine ARPANET se potpuno ugasio.

U narednom periodu, do 1995. godine, savezna vlada SAD-a je pokrivala deo troškova zajedničke infrastrukture, kakve su, na primer, transokeanske veze. U isto vreme, od 1994. godine, NSF je ohrabrivao svoje regionalne (inicijalno akademske)  mreže da traže komercijalne, neakademske korisnike i da na taj način proširuju svoje kapacitete da bi ih uslužili, a time se smanjuje cena korišćenja Interneta za sve. S druge

strane, za kičmu NSFNET je ustanovljena politika da je njeno korišćenje dozvoljeno samo za istraživanje i razvoj, to jest na NSFNET se nisu mogle priključivati komercijalne mreže. Nakon odluke NSF-a o zabrani korišćenja njihove backbone mreže u komercijalne svrhe dolazi do ekspanzivnog razvoja velikih privatnih backbone mreža. Ekspanzivni razvoj privatnih backbone mreža odgovarao je očekivanjima NSF-a. Privatne kompanije izgradile su sopstvene backbone mreže, koje su za potrebe "saradnje sa akademskim institucijama" povezivali sa NSFnet backbone mrežom, prihvatajući uslove korišćenja koje im je NSF postavljao.  1988. godine, ukida se pomenuta zabrana od strane NSF-a. Ukidanje zabrane zajedno sa pojavom specijalizovanih firmi, koje su uslugu povezivanja na Internet počele da nude svim zainteresovanim korisnicima, započinje finalna faza u razvoju ove globalne mreže. Finalna faza u razvoju Interneta traje i danas. Pomenute specijalizovane firme nazivamo Internet posrednicima, davaocima Internet usluga ili koristimo strani termin "Internet provajderi" (Internet Service Providers, ISP). 1994. godina predstavlja godinu početka tranzicije akademskih centara sa NSFnet-a ka mrežama velikih provajdera, da bi se početkom 1995. NSFnet potpuno ugasio. Izvan SAD mreže su se takođe razvijale. Tako je, na primer, u Velikoj Britaniji nastala mreža JANET koja je povezivala akademske zajednice i koja i danas postoji. U Nemačkoj je postojala DFN mreža. U Francuskoj je velikog uspeha imala mreža Minitel. U Evropi je 1984 počela izgradnja EARN mreže (skraćeno od European Academic and Research Network) koja je sledila koncept povezivanja malog broja velikih mreža. Ova mreža je 1990. godine uključivala 35 zemalja (mnoge i izvan Evrope), povezivala je 950 računara i preko 600 institucija.

Jugoslavija se uključila u mrežu EARN 1989 godine.

Iako je tačno da Internet ne pripada ni jednoj organizaciji niti preduzeću to ne znači da ne postoje društva koja se brinu o njegovom razvoju. Internet društvo (engl. Internet Society ISOC) se definiše kao globalna međunarodna organizacija čiji je cilj promovisanje otvorenog povezivanja sistema i Interneta.